“جراحیهای ستون فقرات”
ستون فقرات یکی از اصلی ترین نقاط بدن است که از ۳۳ استخوان تشکیل شده است که این استخوان ها توسط رباط ها و ماهیچه ها به یکدیگر متصل هستند، تمام حرکات مانند خم و راست شدن و یا چرخیدن به اطراف توسط ستون فقرات انجام می گیرد. تحرک، پایداری و توانایی راه رفتن همگی توسط ستون فقرات صورت می گیرد.
وجود درد در این ناحیه می تواند بیانگر وجود اختلال باشد. اختلالاتی مانند رماتیسم ستون فقرات، آرتروز ستون فقرات و یا دیسک کمر. درمان مشکلات مربوط به ستون فقرات روش های زیادی مانند استفاده از مسکن ها و داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی و ورزش های توصیه شده توسط پزشک دارد. که یکی از این روش ها جراحی ستون فقرات است.
با این نوع عمل جراحی می‌توان ناهنجاریهای زیر را درمان کرد:
- تنگی کانال نخاعی
- دیسک برآمده یا برآمدگی دیسک
- فتق دیسک گردن یا کمر
- بیماری دژنراتیو دیسک
- لغزش مهره (اسپوندیلولیستزیس)
- میلوپاتی (تحریک یا آسیب به نخاع)
- کیست سینوویال که ناشی از بیماری دژنراتیو دیسک است.
- سندرم مفصل فاست
- اسکولوزیس (کج‌پشتی)
- از دست دادن کنترل حرکت یا مثانه
- تومورهای ستون فقرات و نخاع
- آسیبدیدگی و شکستگی مهرههای ستون فقرات
انواع روشهای جراحی ستون فقرات
جراحی ستون فقرات با اهداف مختلفی ممکن است انجام گیرد. برخی از جراحی‌ها با هدف کاهش درد و حذف عامل فشار در اعصاب انجام می‌گیرند و برخی از جراحی‌ها ممکن است با هدف تثبیت و استحکام ستون فقرات انجام شوند. همچنین محل بروز عارضه، نوع آن و شدت آن، همگی در انتخاب نوع عمل جراحی توسط جراح مغز و اعصاب موثر خواهد بود. در اینجا چند روش اصلی جراحی ستون فقرات را به شما معرفی می‌کنیم:
جراحی دیسککتومی و میکرودیسککتومی
جراحی دیسککتومی برای درمان عمده بیماری های ستون فقرات از جمله فتق دیسک و یا فشردگی عصب مناسب است. هدف اصلی از انجام جراحی دیسککتومی، برداشتن بخش های کوچکی از بافت اتصال بین مهره ها است تا فشار وارد بر عصب به حداقل برسد. همچنین، این کار کمک می کند تا دسترسی پزشک جراح به دیسک آسیب دیده راحت تر شود. خارج کردن قطعات بیرون زده دیسک، فشار وارد بر اعصاب را کاهش داده و درد بیمار را از بین می برد.
جراحی فیوژن ستون فقرات
وجود بی‌ثباتی در ستون فقرات باعث حرکت بیش از حد مهره ها بر روی یکدیگر می شود. در چنین شرایطی، پزشک متخصص مغز و اعصاب طی یک جراحی فیوژن ستون فقرات، دو مهره مجاور را به یکدیگر متصل می کند. پیچ ها و میله های کوچکی که برای اتصال مهره ها به کار می روند، کمک می کنند تا ثبات ستون فقرات بیشتر شده و درد بیمار کاهش پیدا کند. گاهی ممکن است برای جوش خوردن مهره ها به یکدیگر جراح از روش پیوند استخوان استفاده نماید. به این ترتیب که قطعه کوچکی استخوان، از قسمت دیگری از بدن به ستون فقرات پیوند می خورد.
جراحی لامینکتومی و لامینوتومی
به قوس استخوانی مهره ها لامینا گفته می شود. هر گاه لامینا باعث فشردگی اعصاب در ستون فقرات شود، جراح مغز و اعصاب از طریق جراحی لامینکتومی این مشکل را بر طرف خواهد کرد. طی جراحی لامینکتومی، بخش هایی از لامینا برداشته می شود. ممکن است لامینکتومی در ترکیب با روش های جراحی دیگر نیز انجام گیرد.
در جراحی لامینوتومی نیز سوراخ های کوچکی در لامینا در قسمت بالا و پایین عصب فشرده شده ایجاد می گردد. این کار فشار وارد بر اعصاب عبوری از ستون فقرات را کاهش می دهد.
جراحی تعویض دیسک
یکی از رایج ترین بیماری های ستون فقرات، بیرون زدگی دیسک در ناحیه کمر، گردن یا قفسه سینه است. امروزه نوع جدیدی از جراحی، تحت عنوان جراحی تعویض دیسک مصنوعی توسط جراحان مغز و اعصاب انجام می گیرد. در واقع، برای افرادی که به دلایل مختلفی دچار فتق دیسک یا بیرون زدگی حاد دیسک هستند، از یک دیسک مصنوعی جایگزین به جای دیسک آسیب دیده استفاده می شود. البته این روش جراحی در شرایطی مورد استفاده قرار می گیرد که روش هایی مانند جراحی فیوژن ستون فقرات برای درمان فرد موثر نباشند.
جراحی فرامینوتومی
رشته های عصبی مرتبط با نخاع از طریق حفره های بسیار ریزی تحت عنوان نوروفورامینا از نخاع به سمت بیرون منشعب می شوند. گاهی به دلایل مختلف با افزایش سن، نوروفورامیناها کوچکتر شده و در نتیجه فشار وارد بر رشته های عصبی زیاد می شود. جراحی فرامینوتومی کمک می کند تا علت تنگی نوروفورامینا تشخیص داده شود. برای مثال، استخوان، مواد دیسک و یا بافت های دیگر ممکن است به درون گذرگاه ها رشد کرده باشند. در هر حال، طی جراحی فرامینوتومی مقداری از بافت ها و مواد اضافه برداشته و اندازه سوراخ ها به حالت طبیعی بر می گردد.
عوارض جراحیهای ستون فقرات
هیچ عمل جراحی بدون خطر نبوده و عملهای جراحی ستون فقرات هم نه تنها ممکن است عارضه‌ای به همراه داشته باشند، بلکه از جمله عملهای جراحی پردردسر از این نظر به شمار میروند. به طور کلی باید گفت که عوارض جراحی ستون فقرات در بیماران مسن‌تر، عملهای سنگین‌تر و طولانی‌تر، استفاده از پلاتین، وجود سابقه دیابت و پوکی استخوان، سوءتغذیه و مصرف سیگار در بیمار، وجود بدخیمی، اضافه وزن و عدم توانایی حرکت در بیمار بیشتر رخ میدهند. غیر از عفونت و خونریزی محل عمل و عفونت و آمبولی ریوی که در بین تمام عملهای جراحی سنگین مشترک است، آسیب عصبی در جراحی ستون فقرات عارضه‌ای مهم و تاثیرگذار در نتیجه عمل به شمار میرود. گرچه امروزه با استفاده از مانیتورینگ عصبی حین عمل این خطر بسیار کاهش یافته ولی هرگز به صفر نرسیده است. خارج کردن دیسک از کنار ریشه عصبی، برداشت تومور از مجاورت یا داخل نخاع و قرار دادن پیچ و پلاتین داخل ستون فقراتی که عصبهای متعدد از آن عبور میکنند قطعا میتواند با خطر آسیب عصبی همراه باشد. تجربه و مهارت جراح، استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌های امروزی از جمله مانیتورینگ عصبی و دقت و حوصله در زمان جراحی میتواند از بروز این عارضه جلوگیری نماید.
فیزیوتراپی
اغلب عملهای جراحی ستون فقرات پس از طی شدن دوره نقاهت و برای تکمیل درمان، نیازمند جلسات فیزیوتراپی هستند. این جلسات فیزیوتراپی، همانند فرآیند راه اندازی مجدد یک ماشین صنعتی پس از یک تعمیر سخت و انجام رگلاژ قطعات آن است و میتواند نتیجه عمل جراحی شما را بهبود ببخشد.
